ყველაფერი, რაც ვიტამინებზე უნდა იცოდეთ | ვიტამინი
ვიტამინები და მათი როლი ორგანიზმში: როგორ დავიცვათ სწორი ბალანსი
ვიტამინები ორგანიზმისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რადგან ისინი უზრუნველყოფენ ენერგიის მიწოდებას, იმუნიტეტის გაძლიერებასა და სხვა აუცილებელ ფუნქციებს. ვიტამინები გვხვდება საკვებში, თუმცა ზოგჯერ მათი დანამატების სახით მიღებაც ხდება საჭირო.
ვიტამინების ძირითად ფაქტები
- 13 ძირითად ტიპად იყოფა — ცხიმში ხსნადები (A, D, E, K) და წყალში ხსნადები (C და B ჯგუფი).
- ორგანული ნაერთები — ვიტამინები აუცილებლად შეიცავენ ნახშირორჟანგს, რაც მათ ორგანულ ნივთიერებებად აქცევს.
- ცხიმში ხსნადი ვიტამინები უფრო მარტივად ინახება ორგანიზმში, ხოლო წყალში ხსნადები ორგანიზმიდან სწრაფად გამოიდევნება და ყოველდღიურად მისაღებია.
ცხიმში ხსნადი ვიტამინები
ვიტამინი A
- ქიმიური სახელები: რეტინოლი, რეტინალი, ბეტა-კაროტენი.
- სარგებელი: მხედველობის გაუმჯობესება და კანის ჯანმრთელობა.
- წყაროები: ტკბილი კარტოფილი, გოგრა, კვერცხი, ყველი, ნესვი.
ვიტამინი D
- ქიმიური სახელები: ერგოკალციფეროლი, ქოლეკალციფეროლი.
- სარგებელი: ძვლების სიძლიერის უზრუნველყოფა.
- წყაროები: კვერცხი, სოკო, თევზი; გამომუშავდება მზის სინათლეზეც.
ვიტამინი E
- ქიმიური სახელები: ტოქოფეროლი, ტოქოტრიენოლი.
- სარგებელი: უჯრედების დაცვა დაზიანებისგან და იმუნიტეტის გაძლიერება.
- წყაროები: ავოკადო, მიწის თხილის კარაქი, კივი, მწვანე ბოსტნეული.
ვიტამინი K
- ქიმიური სახელები: ფილოქინონი, მენაქვინონი.
- სარგებელი: სისხლის შედედების პროცესის მხარდაჭერა.
- წყაროები: კივი, მწვანე ბოსტნეული, ავოკადო.
წყალში ხსნადი ვიტამინები
ვიტამინი C
- ქიმიური სახელები: ასკორბინის მჟავა.
- სარგებელი: იმუნიტეტის გაძლიერება, რკინის შეწოვის მხარდაჭერა.
- წყაროები: ციტრუსი, კივი, წითელი წიწაკა.
ვიტამინები B ჯგუფიდან
- B1 (თიამინი): ენერგიის წარმოება და ნერვული სისტემის ფუნქციონირება (კვერცხი, მზესუმზირის თესლები).
- B2 (რიბოფლავინი): კანისა და მხედველობის ჯანმრთელობა (ბანანი, რძე, იოგურტი).
- B3 (ნიაცინი): ქოლესტერინის დონის შემცირება (ქათმის ხორცი, თევზი).
- B5 (პანთოტენური მჟავა): ჰორმონების წარმოება (ბროკოლი, ხორცი).
- B6 (პირიდოქსინი): ნერვული სისტემის ფუნქციონირება და მეტაბოლიზმი (ბანანი, თხილი).
- B7 (ბიოტინი): კანისა და თმის ჯანმრთელობა (კვერცხი, ცხოველის ღვიძლი).
- B9 (ფოლიუმის მჟავა): უჯრედების ზრდა, აუცილებელია ორსულობის პერიოდში (მწვანე ბოსტნეული).
- B12: სისხლის უჯრედების წარმოება (თევზი, ხორცი, კვერცხი); ვეგანებს რეკომენდებულია დანამატის სახით მიღება.
საკვები თუ დანამატები?
საკვები ყოველთვის ყველაზე კარგი წყაროა ვიტამინებისთვის. ორგანიზმს შეუძლია საკვებიდან უფრო ეფექტურად მიიღოს ვიტამინები და მინერალები. მაგრამ, თუ დიეტა არ არის სრულფასოვანი ან სპეციფიკური საჭიროებები არსებობს, ვიტამინების დანამატების მიღება დასაშვებია.
მნიშვნელოვანია! დანამატების მიღებისას საჭიროა მაქსიმალური დოზის დაცვა. გადაჭარბებულმა დოზებმა, განსაკუთრებით ცხიმში ხსნადმა ვიტამინებმა, შესაძლოა ჯანმრთელობას ზიანი მიაყენოს.
სწორი კვება, რაც მოიცავს სხვადასხვა ვიტამინებით მდიდარ საკვებს, თქვენი ორგანიზმის სრულფასოვანი ფუნქციონირებისთვის აუცილებელია. თითოეული ვიტამინი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სხეულის ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, ამიტომ ჯანსაღი და დაბალანსებული დიეტა საუკეთესო გზაა თქვენი ჯანმრთელობის დასაცავად.