კრეატინისა და აკნეს შორის კავშირი: ყველაფერი, რაც უნდა იცოდეთ
კრეატინი (მეთილ გუანიდინ-აცეტინის მჟავა) ბუნებრივად წარმოქმნილი ნაერთია, რომელიც ინახება კუნთებში და ტვინში. ის გვხვდება ისეთ საკვებში, როგორიცაა წითელი ხორცი და თევზი, და ხშირად გამოიყენება სპორტსმენების მიერ სპორტული შესრულების გასაუმჯობესებლად, კუნთის მასის გასაზრდელად და აღდგენის პროცესის დასაჩქარებლად.
როგორ მუშაობს კრეატინი ორგანიზმში
კრეატინი იქმნება ამინომჟავებიდან (არგინინი, გლიცინი და მეთიონინი) და წარმოიქმნება პანკრეასში, ღვიძლსა და თირკმელებში. ორგანიზმის კრეატინის 95% ინახება ჩონჩხის კუნთებში და მონაწილეობს ადენოზინ ტრიფოსფატის (ATP) წარმოქმნაში, რომელიც უჯრედებისთვის ენერგიის მთავარი წყაროა. ATP აუცილებელია კუნთების შეკუმშვისთვის და ფიზიკური აქტივობისთვის.
კრეატინი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია 10 წამის ან ნაკლები ხანგრძლივობის მაღალი ინტენსივობის აქტივობებისთვის, როგორიცაა ძალოვანი ვარჯიშები და მაღალი ინტენსივობის ინტერვალური ვარჯიშები (HIIT). კრეატინის დანამატები ზრდიან კუნთებში კრეატინის საერთო დონეს, რაც შეიძლება დაეხმაროს ფიზიკური შესრულების გაუმჯობესებაში და კუნთების აღდგენაში.
კრეატინის შესაძლო სარგებელი ჯანმრთელობის მდგომარეობის მართვაში
კრეატინის სარგებელი ასევე იკვლევენ სხვადასხვა ჯანმრთელობის მდგომარეობის მართვაში, როგორიცაა:
- ჰანტინგტონის დაავადება
- კუნთოვანი დისტროფია
- სარკოპენია (კუნთოვანი მასის ასაკობრივი დანაკარგი)
- დიაბეტი
- გულისა და სისხლძარღვთა ჯანმრთელობა
აკნესა და კრეატინის კავშირი
ზოგიერთი ადამიანი თვლის, რომ კრეატინის დანამატები იწვევს აკნეს, თუმცა კვლევებით ამის დამადასტურებელი მტკიცებულება არ არსებობს. პირიქით, არსებობს ცნობები, რომ კრეატინი შესაძლოა სასარგებლო იყოს კანისთვის. კანის კრემის სახით გამოყენებული კრეატინი ეხმარება ნაოჭების შემცირებას, ულტრაიისფერი (UV) ზიანის პრევენციას და კანის გამკაცრებას.
აკნე უფრო ხშირად ასოცირდება სხვა დანამატებთან, მაგალითად, შრატის პროტეინთან, რომელიც შეიძლება გამოიწვიოს ცხიმოვანი ჯირკვლების ზედმეტი აქტივობა და კანის ცხიმიანობა. ასევე, ანაბოლური სტეროიდები, რომლებიც აკრძალულია სპორტში, ხშირად იწვევს აკნეს, განსაკუთრებით მათ შორის, ვინც იყენებს კუნთის ზრდისთვის.
გვერდითი მოვლენები
კრეატინის დანამატები ჩვეულებრივ უსაფრთხოა, თუ ისინი სწორად გამოიყენება. ყველაზე გავრცელებული გვერდითი მოვლენა არის წონის მომატება წყლის შეკავების გამო. სხვა შესაძლო გვერდითი მოვლენებია:
- სიცხის აუტანლობა
- დიარეა
- მუცლის შებერილობა
- გულისრევა
- კუნთების კრუნჩხვები
- თირკმლის ან ღვიძლის დაზიანება (იშვიათად)
როგორ გამოვიყენოთ კრეატინი უსაფრთხოდ
უსაფრთხო გამოყენებისთვის მნიშვნელოვანია ხარისხიანი პროდუქტის შერჩევა. კრეატინის მონოჰიდრატი ყველაზე კარგად შესწავლილი ფორმაა და რეკომენდებულია. დანამატები არ რეგულირდება FDA-ის მიერ, ამიტომ უმჯობესია, აირჩიოთ პროდუქტი, რომელიც მესამე მხარის მიერ შემოწმებულია, მაგალითად, NSF-ის Certified for Sport პროგრამით.
ალტერნატივები კრეატინის ნაცვლად
თუ კრეატინი თქვენთვის სასურველი არ არის, არსებობს სხვა დანამატებიც, რომლებიც შეიძლება დაეხმაროს კუნთის ზრდას:
- ბეტა-ალანინი: ხელს უწყობს კუნთების მასის გაზრდას და აღდგენის პროცესის გაუმჯობესებას.
- BCAA (განშტოებული ჯაჭვის ამინომჟავები): ხელს უწყობენ კუნთების აღდგენას ვარჯიშის შემდეგ.
- შრატის პროტეინი: ზრდის კუნთის მასას, მაგრამ საჭიროებს ენერგიის დამატებით წყაროებს, როგორიცაა ნახშირწყლები.
აკნეს მართვის რჩევები
კრეატინი არ არის აკნეს გამომწვევი, მაგრამ აკნეს მართვისთვის შეგიძლიათ:
- კანის ნაზი წმენდა: სახე უნდა გაიწმინდოთ ორჯერ დღეში და ოფლიანობის შემდეგ.
- რბილი პროდუქტების გამოყენება: მოერიდეთ პროდუქტებს, რომლებიც აღიზიანებენ კანს.
- გარეგანი პროდუქტები: შესაძლოა დაგეხმაროთ რეტინოიდები, აზელაინმჟავა და სალიცილის მჟავა.
- აკნეს შეხებისგან თავის არიდება: სიფრთხილე საჭიროა, რადგან აკნეს გაღიზიანება შეიძლება გამოიწვიოს ინფექცია და ნაწიბურები.
- UV სხივებისგან დაცვა: მზის სხივები და სოლარიუმი კანის მდგომარეობას აუარესებს.
შეჯამება
კრეატინი არის ნაერთი, რომელიც ხელს უწყობს კუნთების ენერგიას და ფიზიკური შესრულების გაუმჯობესებას. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს ცნობები კრეატინისა და აკნეს კავშირის შესახებ, მტკიცებულებები არ არსებობს. გვერდითი მოვლენები იშვიათია და ძირითადად მოიცავს წყლის შეკავებასა და შებერილობას. კრეატინის გამოყენებამდე უმჯობესია ექიმთან კონსულტაცია.
